1960lardaki yurtdışına çalışmaya giden insanlarla 2000lerde çalışmaya giden insanlar arasında çok temel bir fark var. 1960larda insanlar Türkiye'de iş bulamadıkları için yurtdışına çalışmaya gittiler. 2000lerde gidenlerse Türkiye'de işleri olan insanlar. Türkiye'den ayrılma nedenleri iş bulamamaları yada daha iyi para değil. Ve şunu söyleyebilirim ki daha iyi para kazanmıyorlar. Yada alım güçleri artmıyor yurtdışında çalıştıkları zaman.

Uzun lafın kısası Almanya'da çalışan bir Türk olarak Çin'e iş ziyareti için vize alamadım. Ve bu yazıda aslında dış politikadaki durumumuzun sandığımızdan daha kötü olduğunu anlatmaya çalışacağım.

Rocket Internet'te Kıdemli Yazılım Geliştirici olarak çalışıyorum. Rocket Internet piyasa değeri 4 milyar euro olan bir firma. Avrupa'nın internet devlerinden. Şu sıralar alibaba.com'a hizmet veriyoruz. Alibaba merkezi Çin'de olan piyasa değeri 215 milyar dolar olan dünyanın en büyük perakende firması. Çoğu zaman email ve Skype ile iletişim kuruyoruz ve bazı noktalar var ki yüz yüze konuşmayı gerektiriyor. Geçen ay iki arkadaşımız iki günde Çin vizesi alarak görüşmeleri yapmak için Hangzhou'daki merkez ofise gittiler. Bu ay da ben görüşmelere katılacaktım ve Alibaba kampüsünde kullanılacak yaka kartları çıkartıldı, otel rezervasyonu yapıldı, vize için davetiye mektubu alındı ve vize başvurusunu yaptık.

Yalnız sıra bana geldiğinde süreç daha önceki kişilere işleyenden çok farklı gelişmeye başladı. Normalde CV istenmiyor ama benden CV hazırlamamı istediler görüşmede. Annemin, babamın bilgilerini de vermemi istediler. Sürecin uzayabileceğini, belki kısa bir sürede çıkmayacağını yada red alabileceğimi söylediler. Aradan bir kaç gün geçti, Çin'deki resmi makamlardan adıma ıslak imzalı resmi davetiye (Invitation Letter of Duly Authorized Unit) çıkartılması gerektiğini söylediler. Oysa bu belge daha önce firmamızdan giden hiç kimseden istenmemişti. Bu belgeleri çıkartmak için Alibaba İK uğraşmaya başladı. O belgenin çıkabilmesi için 7 belge daha gerekiyor ve bunlardan biri de önceki Çin vizesi. Alibaba İK daha önceden Çin vizesi sahibi olmadığım için resmi davetiye çıkaramayacaklarını söyledi. Garip ama önceden vizeniz yoksa vize alamıyorsunuz. Vizeyi alamadım sonuç olarak.

Başka bir arkadaş için vize başvurusu yapıldı, yine 2 günde vize çıktı. Söylemeye gerek yok ama benim haricimde vize alan kimse Türk değil.

Aslına bakarsanız Türkiye'nin dış politikadaki imajının giderek kötüleştiğinin herkes gibi farkındaydım, fakat bunun bu düzeyde günlük hayatımıza yansıyacağını düşünmüyordum. Rusya'nın uçağını düşürdük, belki bir kaç turiste vize vermezler diye düşünüyordum. Ama yapılan her politik hatanın günlük hayatımıza direk etki ettiği bir dönemde olduğumuzu idrak ettim.

Aklıma gelmişken şunu da belirtmek de fayda var. Bazen yurtdışında yaşayanların niye oy verebildiği tartışılıyor. Türkiye pasaportu sahibi olduğunuz sürece nerede yaşadığınız farketmiyor güncel politikanın sizi etkilemesi için. Nerede olursanız olun sizi yakalıyor politik hatalar.

Bu yazida diller arasindaki farklari anlatmaya calisacagim. Maalesef her dil ile her sey yapilabilirmis gibi yanlis bir kani var. Populer dillerden örnek vermeye calistim. 

Programlama dilleri 3 özellige göre farklilik gösterirler: üretkenlik (productivity), hataya duyarlilik (safety), calisma hizi (performance).
Bu 3 özelligin ücünü de en üst düzeyde bulunduran maalesef bir dil yok. Her dil belli seviyelerde ücünün karisimindan olusuyor. 
Bunun sebebi de bu 3 özelligin birbirleriyle ciddi sekilde celisiyor olmasi.

Bu 3 kavrami biraz ayrintili ele alalim. 
Üretkenlik özellikle dynamic typed, yorumlanan (interpreted) dillerde buldugumuz bir özellik. Bu diller derlenmedikleri icin programcilar gelistirme esnasinda derleme ile vakit kaybetmiyor. Bu diller dinamik türlü (dynamic typed) oldugu icin ve fonksiyonlarin/metodlarin parametreleri ve dönüs türleri belli olmadigi icin kod yazimini kolaylastiriyor. Derlenmemeleri hiz kaybina neden oluyor, fonksiyonlarin/metodlarin parametrelerinin ve geri dönüs degerlerinin belli olmamasi cok büyük bir uygulama gelistirmeyi neredeyse imkansiz hale getiriyor. Kritik uygulamalarda bu yüzden tercih edilemiyorlar. Hafiza yönetimi (memory management) ile programci ugrasmadigi icin cok daha üretken oluyor ama uygulamalarin performansi bu yüzden düsüyor. Python, Ruby, Php, Javascript, Perl bu gruptaki diller. Cok üretken bir sekilde uygulama gelistirmenizi sagliyorlar, projeniz büyüdügü zaman hatalari engellemeniz cok zorlasiyor. Bu dillerin özellikle kritik olmayan uygulamalarin gelistirilmesi icin tercih etmek gerekli. Finans, havacilik, telekom, nükleer santral, uzay arastirmalari gibi kritiklik düzeyi yüksek alanlarda bu yüzden bu dillerin kullaniminin olmadigini görüyoruz. Fakat kritik olmayan web projeleri icin cok üretken bir zemin sagliyorlar.

Hataya duyarliliktan (safety) bahsederken aslinda 2 önemli noktadan bahsediyoruz. Türlerin net olmasi (static typing) fonksiyonlarin/metodlarin sadece bir türde parametre almalari ve bir türde veri geri dönmeleri. Ikinci önemli nokta ise hafiza yönetimi (memory management). Tüm derlenen (compiled) diller static typed dillerdir, bu yüzden derlenen diller hataya duyarliligin yarisini halletmis olarak yola cikiyorlar. Hafiza yönetimi tüm derlenen dillerin sagladigi bir özellik degil, bu biraz bazi dillerin cok eski olmasindan (C, C++) dolayi biraz da performansa önem vermelerinden kaynaklaniyor. Bu yüzden cok dikkatli kod yazilmazsa memory leak olusturarak uygulamalarin cökmesine neden olabiliyorlar. Java ve C# gibi görece daha yeni derlenen diller hem static typed olduklari icin hem de hafiza yönetimi sagladiklari icin en üst düzeyde hataya duyarlilik sagliyorlar. Bu yüzden Nasa mars'a gönderdigi aracini Java ile programlarken, web sitesini php ile yapiyor. Eger yapmak istediginiz uygulamanizin kritiklik seviyesi finans yazilimlari, telekom yazilimlari, yüksek hacimli e-ticaret siteleri gibi cok yüksek ise sececeginiz dilin static typed ve memory management yapan bir dil olmasi gerekiyor.

Performans konusuna geldigimizde ise derlendikleri ve memory management yapmadiklari icin C++ ve C ön plana cikiyor. Eger performans uygulamanizdaki vazgecilemeyecek bir özellik ise bu dillerin secilmesi gerekiyor. Tabi bu durumda olasi memory leak'leri engellemek icin cok ciddi bir yazilim gelistirme süreci sürdürmelisiniz. Alt seviye telekom programlari, isletim sistemleri, veritabanlari ve oyunlarin bu yüzden memory management yapilmayan derlenen dillerle gelistirilmesi tercih edilir. C++ ile C arasinda da C++'in nesne yönelimli programlamayi desteklemesi dolayisiyla bir performans farki olusuyor. C biraz daha yüksek hizda calisiyor bu yüzden. Google bile yüksek hiza ihtiyac duymasina ragmen C kullanmamayi tercih ediyor saydigimiz nedenlerden ötürü.

Eger cok kritik islerle ugrasiyorsaniz ve hatayi minimize etmek istiyorsaniz: Java, C#
Üretkenlik en önemli kriterinizse ve kritik bir uygulama ile ugrasmiyorsaniz: Php, Python, Ruby, Javascript
Yüksek performans gerektiren bir is yapiyorsaniz ve uygulama gelistirme hizinizin yavas olmasi sorun degilse: C++  ya da  C (tekrar düsünün!)


Bu yaziyi yazmamdaki etken dil seciminin cok kritik bir konu oldugunu ve yapilacak projenin dogasina göre karar verilmesi gerektigini vurgulamakti. 
Python ile nükleer santral kodu yazmak inanilmaz riskli olacagi gibi Java ile web projesi yapan bir startup kurmak da cok yavaslamanizi saglayabilir. Her dilin kullanilmasi gereken yerler ayri.

Not: Programlama dili seciminde insan kaynaginin ve o dilin ekosisteminin de önemi var. Bu baska bir yazinin  konusu :)

No Silver Bullets

Unfortunately Google Php performance tips avoid data hiding principle of object oriented programming to make software a little bit faster.

https://developers.google.com/speed/articles/optimizing-php

Under the Avoid writing naive setters and getters headline you can see the nonsense micro optimization tip "When writing classes in PHP, you can save time and speed up your scripts by working with object properties directly, rather than writing naive setters and getters."

Setters and getters are the cornerstone of data hiding so sacrificing them for a micro performance optimization makes your code ugly in the long run. It is good to remember what Knuth said about optimization "We should forget about small efficiencies, say about 97% of the time: premature optimization is the root of all evil"

Sevgili 1V1Y,

Bu fotoğraftaki insanların gülümsemesi, efendi bir firmanın batmasından dolayı. Çünkü Rocket Internet son anda yangından mal kaçırır gibi batmadı, herkese haklarını ödedi/ödeyeceğini açıkladı. Kimsenin kafasında soru işaretleri oluşmadı.

Ne Hakia gibi battık, maaşlar yok, notebooklar sizde kalsın dedi. Ne Netron gibi bir gecede binayı boşalttı.
İhbar tazminatlarını ödedi. Kalp kırmadı. Efendi gibi battı.

"Like a sir" yani.